Wprowadzona w 2020 roku możliwość przeniesienia decyzji administracyjnych na nabywcę przedsiębiorstwa przeszła raczej bez echa. Częściowo zapewne dlatego, że chwilę po zmianie przepisów rozpoczęła się pandemia i wraz z nią pojawiło się wiele nowych regulacji.

Przepisy o możliwości przeniesienia decyzji związanych z przedsiębiorstwem na nabywcę przedsiębiorstwa wprowadzono do ustawy o zarządzie sukcesyjnym. Zmieniono przy tym jej nazwę na „Ustawę o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw”.

Inne możliwości przeniesienia działalności do spółki

Przeniesienie przedsiębiorstwa z jednoosobowej działalności do spółki kiedyś było podstawowym sposobem transferu biznesu do spółki.

Wprowadzone już ponad 10 lat temu przepisy o przekształceniu działalności w spółkę z o.o. sprawiły, że straciło ono na popularności. Przekształcenie pozwala na zachowanie ciągłości prawnej i podatkowej działalności.

Przekształcenie jednoosobowej działalności wiąże się jednak z większymi kosztami, związanymi w szczególności z opinią biegłego rewidenta.

Z drugiej strony wielu przedsiębiorców decyduje się po prostu założyć nową spółkę i rozpocząć w jej ramach działalność bez formalnego przeniesienia biznesu do niej. Takie działanie może się jednak wiązać z negatywnymi konsekwencjami podatkowymi (dla obydwu stron). Nie ma też w takim wypadku żadnej ciągłości prawnej pomiędzy działalnością jednoosobową i spółką.

Zastosowanie zbycia przedsiębiorstwa

Niezależnie od tego, zbycie przedsiębiorstwa dalej bywa wykorzystywane w szczególności w przypadku:

1. opisanym wyżej przeniesieniu działalności do spółki z o.o. lub innej spółki, kierowanej potem przez tego samego przedsiębiorcę,
2. nabyciu przedsiębiorstwa przez większy podmiot – np. spółka prowadząca sieć punktów wykonujących jakąś działalność, nabywa pojedyncze placówki włączając je do tej sieci,
3. przenoszenia działalności w ramach rodziny, jeżeli z jakichś powodów korzystne jest zachowanie formy jednoosobowej działalności.

Zgodnie z przepisami, nabywca przedsiębiorstwa może żądać przeniesienia na niego decyzji administracyjnych dotyczących przedsiębiorstwa.

Termin na złożenie wniosku o przeniesienie decyzji administracyjnej na nabywcę przedsiębiorstwa

Termin na złożenie wniosku o przeniesienie decyzji administracyjnych związanych z przedsiębiorstwem to 3 miesiące od dnia dokonania zbycia przedsiębiorstwa.

Warunki przeniesienia decyzji związanych z przedsiębiorstwem

Zgodnie z ustawą są następujące warunki zastosowania przepisów o przeniesieniu decyzji związanych z przedsiębiorstwem:

1. Podstawowym warunkiem jest zmieszczenie się w ww. 3-miesięcznym terminie na złożeniu wniosku o przeniesienie decyzji administracyjnej na nabywcę przedsiębiorstwa.
2. Kolejnym warunkiem jest to, by nabywca nabył całość przedsiębiorstwa. To nie jest takie oczywiste, bo zdarza się, że z transakcji wyłącza się jakieś przedmioty. Istotne jest więc, żeby uwzględnić to przy sporządzaniu umowy i planowaniu transakcji.
3. Następnym warunkiem wydania decyzji przenoszącej decyzję związaną z przedsiębiorstwem na nabywcę jest to, by nabywca spełniał wymogi dla wydania decyzji, a więc np. uzyskania danej koncesji, licencji czy zgody.
4. Przepisy dotyczą również jedynie „koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń” – można sobie wyobrazić, że pojawi się kontrowersja, czy konkretna decyzja jest koncesją, zezwoleniem, licencją lub pozwoleniem, a nie może jakąś inną kategorią decyzji.

Czy istotne jest, kto zbywa przedsiębiorstwo? Czy przepisy dotyczą zbycia przedsiębiorstwa przez spółki?

Przepisy o których mowa dotyczą jedynie zbycia przedsiębiorstwa przez:

1. osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą,
2. taką osobę fizyczną wraz z małżonkiem (chodzi o sytuacje, gdy przedsiębiorstwo jest częścią majątku wspólnego)
3. razem wspólników spółki cywilnej.

Nie dotyczą więc np. sprzedaży przedsiębiorstwa pomiędzy innymi spółkami (np. ze spółki z o.o. do innej spółki z o.o. lub spółki akcyjnej).

Czy organ ma swobodę przy wydaniu decyzji o przeniesieniu decyzji na nabywcę przedsiębiorstwa?

Zgodnie z przepisami, organ ma obowiązek wydać decyzję przenoszącą decyzję, jeżeli tylko spełnione są wymogi.

Nie jest to więc żadna „łaska” ze strony organu, a uprawnienie nabywcy do żądania przeniesienia decyzji. Jest to więc sytuacja inna niż np. w zamówieniach publicznych.

Przeniesienie umowy zawartej w ramach zamówienia publicznego na nabywcę przedsiębiorstwa jest możliwe, ale zamawiający nie ma takiego obowiązku.

Zgodnie z przepisami o przeniesieniu decyzji na nabywcę przedsiębiorstwa, organ nie może odmówić przeniesienia decyzji, jeżeli warunki opisane w ustawie są spełnione.

Jakie można mieć obawy odnośnie przepisów o przeniesieniu decyzji na nabywcę przedsiębiorstwa?

Brak możliwości wcześniejszego potwierdzenia sprawy z urzędem.

Po pierwsze, nie ma żadnego trybu wcześniejszego potwierdzenia z organem, że decyzja zostanie przeniesiona na nabywcę. Można to pewnie zrobić nieformalnie, zależnie od dobrej woli urzędników. Jednak nawet gdyby udało się coś takiego omówić z danym urzędem, to nie będą to wiążące ustalenia.

W związku z tym, w chwili dokonywania transakcji nabywca nie będzie więc wiedzieć, czy właściwy urząd nie będzie jednak uważać, że decyzji nie da się przenieść.

Brak świadomości urzędników

Po drugie, przepisy nie wydają się często używane, w związku z tym można spodziewać się pewnego oporu ze strony urzędników. Trzeba pamiętać, że przez lata przeniesienie decyzji możliwe było tylko w wyjątkowych przypadkach, wyraźnie opisanych w ustawach. Nawet po wprowadzeniu przepisów o przekształceniu jednoosobowej działalności gospodarczej, można było się spotkać z tym, że urzędnicy o nich nie wiedzieli. A przepisy te były szeroko omawiane.

autor: Jan Marczyński, radca prawny